Fındık'ta Aflatoksin Önlemi

İnsanlarda karaciğer kanserine ve gen yapısında değişikliklere yol açar, vüdudun hormonal dengesini bozar, vücudun bağışıklık sistemin zayıflatır, kısırlığa ve sakat doğumlara neden olur, vücudun gıdalardan faydalanma oranını azaltır ve kemikleri zayıflatır, vücut direncini düşürerek vücudu hastalıklara karşı dayanıksız hale getirir.

İhracatımızın sürdürülebilir olması, satış aşamasında sorun ile karşılaşmamamız ve kendimizin tükettiği fındığın sağlıklı olması için üretimden tüketime kadar her aşamada aflatoksin oluşumunu önlemeye yönelik çeşitli önlemler alınması zorunludur. Bu önlemlerin başında fındık bahçelerinde kültürel işlemler gelmektedir:

Budama; Fındık bahçelerinde verim ve kaliteyi doğrudan etkilemektedir. Budamada sonbaharda sık ve kuruyan dallar kesilmeli, fındık dallarının her yönden güneş ışıklarından faydalanması ve hava sirkülasyonunun oluşmasına imkan verilmesi gerekmektedir, İlkbaharda ise dip sürgünler ve kar tarafında kırılan dallar temizlenip bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Böylece uygun budamayla, fındık bahçelerinde verim artışı sağlanmakta, randıman artmakta, buruşukluk azalmakta ve bunlara bağlı olarak da aflatoksin bulaşma riski azalmaktadır.

Gübreleme; Eksik, yalnız azotlu gübre kullanımı verim düşüklüğüne ve buruşuk fındık oluşumuna neden olmaktadır. Bunun sonucunda da aflatoksin oluşumu kaçınılmazdır. Temmuz ayının 2. haftasında usulüne göre hem toprak hem de yaprak numuneleri alarak analiz yaptırılmalı, çıkan sonuca göre toprakta eksik olan besin elementine uygun gübreleme yapılmalıdır. Unutulmamalıdır ki azot dal oluşumunu, potasyum meyve kalitesini, fosfor ise döllenmeyi etkilemektedir. Ayrıca mikro elementlerin noksanlığına da giderilmelidir. Böylece uygun gübreleme ile; fındık daneleri irileşmekte, iç dolgunluk oranı artarak buruşukluk azalmakta ve birim alandan alınan verim artmaktadır. Böylece bahçede aflatoksin bulaşma riski azalmaktadır.

Zirai Mücadele; Fındık hastalık ve zararlıları ile mücadele, verimi ve kaliteyi arttıran önemli bir uygulamadır. Özellikle fındık kurdu ve fındık yeşil kokarcası zararlıları önemli derecede aflatoksin oluşumuna sebep olmaktadır. Zirai mücadele konusunda İl ve İlçe Müdürlüğü tavsiyelerine mutlaka uyulmalı, uygun mücadele metotlarıyla zararlıların zararının önüne geçilerek, bunlardan kaynaklanan verim düşüklüğünün ve aflatoksin oluşumunun önlenmesi gerekmektedir.

      Aflatoksin oluşumunun önlenmesinde hasat  ve harmanda dikkat edilecek hususlar:

1. Fındık mutlaka resmi olarak ilan edilen tarihlerden önce toplanmamalı, hasat olgunluğuna ulaştıktan sonra toplanmalıdır.
2. Hasat sırasında çeşitler birbirine karıştırılmamalı, erkenci ve geççi çeşitler ayrı ayrı hasat edilmelidir.
3. Yere dökülen fındık bekletilmeden toplanmalıdır.
4. Toplanan zuruflu fındıklar, çuvalda kızışmaya meydan vermeden en kısa zamanda harmana boşaltılmalıdır.
5. Harmanda ıslak zemin ve toprak üzerine fındık zurufu dökülmemeli, harman zemini kuru olmalı, 10 cm den kalın serilmemeli ve sık sık karıştırılmalıdır.
6. Yağışlı durumlarda zurufun üzeri  örtülmeli, örtü olarak kullanılacak malzemenin zurufla teması engellenmelidir. Uzun süre zurufun üzeri kapalı tutulmamalıdır.
7. Ayarı iyi yapılmış, taneyi kırmayan, zuruftan ve yabancı maddeden iyi ayıran sağlam patoz kullanılmalıdır.
8. Patozlanan fındık derhal kuru harmana serilmeli, dane fındıklar 3-4 saatte bir karıştırılarak iyice kuruması sağlanmalıdır.
9. Kuruyan fındık vantilatörle ve elle seçilerek, içindeki boş, kırık, çürük fındıklar ve zuruf kalıntıları ayıklanmalıdır.
10. Kuruyan iç fındığın nem oranı % 5 den fazla olmamalıdır.
11. Kurumuş fındıkları sıcak halde çuvallama işlemi yapılmamalıdır. Çuvallama sabah erken veya akşam geç saatlerde yapılmalıdır.
12. Kuruyan fındıklar havalanmayı sağlayan jüt v.b. çuvallarda zemini tahta olan bir depoda yüksek yığınlar oluşturmadan muhafaza edilmelidir.
13. Çuvallanan fındıklar satışa sunulmayacaksa depolama yerleri için ambar zararlılarına karşı önlem alınmalıdır.