FAO: Gıda güvenliği herkesin görevidir

Son yıllarda gıda güvenliği alanındaki dikkat çekici gelişmelere rağmen, gıda kaynaklı hastalıkların küresel boyutu hala kabul edilemez düzeydedir. Dünya’da her yıl yaklaşık 600 milyon kişi (her on kişiden birine denk gelecek şekilde) kirli yiyecekleri yedikten sonra hastalanmakta ve bu grup içerisinden 420.000'i ölmektedir. Güvenli gıda, yalnızca daha iyi sağlık ve gıda güvenliği için değil aynı zamanda geçim kaynakları, ekonomik gelişme, ticaret ve her ülkenin uluslararası itibarı için de önem taşımaktadır.

Dünya'da ilk defa bugün kutlanan Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Güvenliği Günü yediğimiz gıdaların daha güvenli olması sağlama konusundaki çabaları güçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Birleşmiş Milletlerin iki kurumu olan Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya genelinde gıda güvenliğini artırma çabalarına öncülük etmektedir.

Kirlenme çiftlikten sofraya kadar olan tüm süreçlerde oluşabilir. Bu çerçevede, gıda güvenliğini sağlamak gıda yetiştiren, işleyen, taşıyan, depolayan, satan ve tüketen herkesin ortak sorumluluğudur.

FAO gıda güvenliği ve kalite uzmanı olan Marry Kenny’e göre “Tüketiciler değişimi tetikleme gücüne sahiptir. Ayrıca gıda güvenliğinin güçlüğü göz önüne alındığında, tüketicilerin gıda seçimleriyle ilişkili beslenme ve gıda kaynaklı riskler hakkında zamanında, açık ve güvenilir bilgilere erişmeleri gerekmektedir.”

Güvenli olduğuna emin olun.

Hükümetler ve gıda güvenliği yetkilileri, hepimizin güvenli ve besleyici yiyecekler yiyebileceğini garanti etmede kritik bir rol oynamaktadır. Uygun gıda yönetmelikleri kapsamında, hükümetler ve gıda güvenliği yetkilileri gıda operatörlerinin tüm gıda zinciri boyunca gıda güvenliği risklerini yönetmelerine yardımcı olabilirler.

Marry Kenny’nin eklediği üzere “Avrupa ve Orta Asya'daki birçok ülkenin, çok sektörlü iş birliği ve risk odaklı yaklaşımların benimsenmesi yoluyla gıda güvenliği kontrol sistemlerini geliştirmek için büyük çaba sarf etmektedirler. FAO-WHO’nun yayınladığı uluslararası gıda standartları (Codex Alimentarius) gibi uluslararası gıda güvenliği standartlarının, halk sağlığını koruyan ve uluslararası ticareti ve ekonomik kalkınmayı kolaylaştıran önemli araçlar olarak kabul edilmektedir.”

Ayrıca, hükümetler ve ilgili makamlar gıda güvenliği risklerinin ve bunların nasıl önleneceği konusunda gıda üreticileri ve tüketicilerini bilgilendirmekten ve yönlendirmekten sorumludurlar. FAO, bölgedeki ülkelerin güvenli gıda sağlayabilmesi için resmi kontrol sistemlerinin güçlendirilmesi, bölgedeki ülkeler arasında teknik yardım ve iş birliğini desteklemektedir.

Ürünlerin iyi işlenmesi, depolanması, saklanması, besin değerlerinin korunması, gıda atıklarının en aza indirgenmesi, gıda güvenliğinin sağlanması ve hasat sonrası kayıpların azaltılması için özel sektöre destek verilmesi ve katılımlarının sağlanması gerekmektedir.

FAO ve WHO, herkesin güvenli, besleyici ve yeterli gıdaya sahip olma hakkı olduğuna ve güvenli gıdaların, Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin temel amaçlarından iki tanesi olan sağlıklı bireyler ve açlığı sonlandırmada kritik öneme sahip olduğuna inanmaktadır.

Herkesin sürece nasıl katılabileceğini göstermek için her iki Birleşmiş Milletler kurumunun ortaklığında yeni bir kılavuz hazırlanmıştır. Bu kılavuz gıda güvenliğinde sürekli bir fark yaratmak için aşağıdaki beş adımdan bahsetmektedir;

1. Güvenli olduğuna emin olun. Hükümetler herkes için güvenli ve besleyici gıda sağlamalıdır.
2. Güvenli yetiştirin. Tarım ve gıda üreticileri iyi uygulamalara uyum sağlamak zorundadır.
3. Güvenli saklayın. İşletmeciler gıdanın güvenli olduğundan emin olmalıdır.
4. Güvenli olduğunu kontrol edin. Tüketicilerin, gıdalarla ilgili beslenme ve hastalık riskleri hakkında zamanında, açık ve güvenilir bilgilere erişmesi gerekir.
5. Güvenlik için bir araya gelin. Hükümetler, bölgesel ekonomik yapılar, Birleşmiş Milletler kuruluşları, kalkınma ajansları, ticari sivil toplum kuruluşları, tüketici ve üretici grupları, akademik ve araştırma kurumları ve özel sektör kuruluşları gıda güvenliği konularında birlikte çalışmalıdır.

2019 yılı itibariyle 7 Haziran tarihi gıda güvenliğinin yararlarının kutlanacağı gün olarak belirlenmiştir. Dünya Gıda Güvenliği Günü, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından Aralık 2018’de kabul edilmiştir.