ELMA İÇ KURDU (CYDİA POMONELLA)

ELMA İÇ KURDU(CYDİA POMONELLA)

Tanımı ve biyolojisi: Ergin gri renkli yaklaşık 10 mm uzunluğunda,her iki kanat ucunda üçgen şeklinde çikolata renginde leke bulunur.Yumurta 1-1,2 mm çapında oval şekilde, başlangıçta süt beyazı renginde ve mumumsu görünümdedir. Yumurta geliştikçe orta kısmında kırmızımsı bir halka görülür, açılmadan hemen önce ise gelişmiş larva açıklıkla izlenebilir. Yumurtadan yeni çıkan larva 1 mm uzunluğundadır. Yumurta açıldıktan sonra kabuğu konulduğu yere yapışır ve güneşte sedef gibi parladığı görülür. Gelişmesini tamamlayıp elmayı terk eden olgun larvalar 15-20 mm boyunda beyazımsı pembe görünümlüdür. Olgun larva elipsoid şekilde ve kirli beyaz renkte koza örerek içinde pupa olmaktadır. Açık kahverengi olan pupa, ortalama 10 mm boyunda ve 2.5-3 mm enindedir.  Elma iç kurdu kışı daha ziyade ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında, kısmen de yere dökülmüş toprakta bulunan kalıntılar arasında,ambalaj ve depolama yerlerinde ördükleri kokonlar içerisinde olgun larva döneminde geçirmektedir.Kışlama döneminde yararlı türler ve kötü hava koşulları nedeniyle %30-40 dolayında ölüm olabilmektedir.Kışlayan larva mayıs başlarına doğru pupa şekline dönüşmektedir.İlkbahar ergin çıkışları genellikle mayıs ayından (bazı yıllar nisan ortalarında) başlamakta  ve bazen temmuz ortalarına kadar devam etmektedir.O nedenle ilkbaharın son erginleri ile genellikle temmuz ayında çıkmaya başlayan yaz erginlerinin ilk çıkışı arasında bazı karışmalar olabilmektedir.Erginlerin yumurta bırakışı kısa preovipozisyon döneminden sonra başlamakta,ancak bunun için akşam alaca karanlık sıcaklığının üst üste iki akşam 15 ^oC’nin üzerinde olması gerekmektedir.Yumurtalar önceleri yapraklara,ince dallara,daha sonra meyvalara teker teker bırakılmakta ve gelişmelerini 90 gün- derece de tamamlamaktadır.  Yumurta açılışından sonra, ilk dönem larvalar kendilerine hemen girmek için uygun bir meyve araştırmaktadırlar. İlk larvaların çıkışı ile meyveye giriş arasındaki süre,birçok etkenlere bağlı olmak üzere,genellikle 4-8 saat arasında değişmektedir.Meyveye giriş öncesi larva çok hassas olduğunda;rüzgar,yağmur veya avcı türlerden dolayı yüksek oranda ölüm olabilmektedir. Bu dönem elma iç kurduna karşı mücadele önlemlerinin zamanlamasında çok önemlidir. Zira larvaların meyveye erişip zarar vermeden yok edilmesi gerekmektedir. Larva meyveye erişince,ya elmanın çiçek çukurundan veya elmanın yan tarafı ile sapa yakın kısımlarından içeriye girmeğe başlamaktadır. Elma iç kurdu larvası, meyvaya girdikten sonra meyvenin merkezine doğru tünel açmağa ve oradaki çekirdekler üzerinde beslenmeye meyillidir. Bu özellik, Elma iç kurdu larvalarını, daha ziyade çekirdekler üzerinde beslenmeyen ve fakat meyve içinde zararlı diğer Totricid’lerden ayırmaktadır.Keza Elma iç kurdu olgun larvaları beyazımsı-pembe renkte ve meyve içinde beslenen diğer Tortricid larvalarından daha büyük olmaktadır.  Meyve içinde 30-40 gün beslenerek olgunlaşan larva ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında veya toprakta bulunan kalıntılar arasında kokon örmek üzere meyveyi terk etmektedir. Bunlar daha sonra pupa olarak,ya aynı yılın yaz erginleri şeklinde veya pupa olmayıp da diyapoza geçmeleri halinde,ertesi ilkbaharda ilkbahar erginlerinin bir bölümü olarak çıkmaktadır. Ülkemizde Elma iç kurdu genellikle 2 nesil bazı yer ve yıllarda kısmi bir 3. nesil de verebilmektedir.

Zararı:Elma iç kurdu başta elma olmak üzere armut, ayva, ceviz ağaçlarının en önemli zararlısıdır. Doğrudan meyvelerde zarar yapan  larvalar, meyveleri delerek içlerinde galeriler açmakta, etli kısmını ve çekirdek evini yiyerek pislikler bırakmaktadır. Bütün bunların sonucu olarak meyvelerin dökülmesine, ağaçta kalabilen kurtlu meyvelerin ise niteliğinin bozulmasına ve dolayısıyla elmanın piyasadaki değerinin düşmesine neden olmaktadır. Mücadele yapılmayan bahçelerdeki zarar % 60-100 olabilmektedir. Ülkemizde elma üretim bölgelerinin her yerinde bulunmaktadır.

Mücadele :

Kültürel Önlemler: Öncelikle elma bahçelerinin, Elma içkurdu’ nun diğer konukçusu olan armut, ayva ve ceviz gibi meyve ağaçları ile karışık olarak kurulmamasına özen gösterilmelidir. Bunun yanısıra elma ağaçlarının altına dökülen meyvelerin toplanıp uzaklaştırılması, ambalaj ve depolama yerlerinin elma bahçelerinin kenarlarına kurulmaması, bahçenin sürümüne özen gösterilmesi ve ağaç gövdelerine haziran ayı başlarında oluklu mukavvadan tuzak bantlar sarılarak, bunlara gelen larvaların haftalık kontrollerle imha edilmesi gerekmektedir.

Biyolojik Mücadele: Yumurta parazitoidi Trichogramma türleri Elma içkurdu’nun biyolojik mücadelesinde kullanılabilecek önemli faydalılardır. Ancak bu zararlının ekonomik zarar eşiği çok düşük olduğu için, sadece biyolojik mücadele etmenleri ile baskı altında tutmak mümkün olmamaktadır. Bilhassa yoğun ve gelişigüzel ilaçlamaların yapıldığı yerlerde yararlıların etkinlikleri çok azalmaktadır.

Biyoteknik Mücadele: Elma iç kurdunun orta ve düşük yoğunlukta bulunduğu bahçelerde uygulanabilen bir mücadele yöntemidir. Kitlesel tuzaklama yöntemiyle bu zararlıya karşı her ağaca bir adet eşeysel çekici tuzak asılarak uygulanır. Tuzaklar yerden 1.5-2 m yüksekliğe ve açık tarafı hakim rüzgar yönüne gelecek şekilde asılır. Etkili sıcaklık toplamları 1 Ocaktan itibaren 40-80 günderece’ yi bulduğu tarihten hasat sonuna kadar kitlesel tuzaklama yapılır. Eşeysel çekici tuzakların kapsülleri 5 haftada bir değiştirilir. Aynı bahçede en az iki yıl üst üste çalışılması sonucunda popülasyon baskı altında tutulabilmektedir. Tuzaklar haftada bir kontrol edilip toplanan kelebekler uzaklaştırılmalı, yapışkan tablalar gerektiğinde değiştirilmelidir.

Kimyasal Mücadele: Elma iç kurdu mücadelesinde hedef her döle ait larva çıkışı süresince ağaçları ilaçlı bulundurarak yumurtadan çıkan larvaları meyve içine girmeden önce öldürmektir. Bunun için kışlayan ve yazlık döllerin ergin çıkış ve uçuş süresi ile yumurtaların bırakılması ve açılışlarının izlenmesi gerekir. Bunların kesin olarak saptanması için eşeysel çekici tuzaklar, etkili sıcaklıklar toplamı, gözle inceleme ve tuzak bant yöntemlerinden yararlanılır. Bu yöntemlerden elde edilen veriler esas alınarak, Elma iç kurduna karşı birinci döle 20 gün aralıklarla 2, ikinci döle karşı ise 1 olmak üzere toplam 3 ilaçlama yapılmakta ve genellikle bu uygulama yeterli olmaktadır.