Buğday pas hastalıklarına karşı bölgesel işbirliğini güçlendirecek yeni adım

Buğday, dünyada en yaygın olarak yetiştirilen mahsul ve Orta Asya ve Kafkasya dahil olmak üzere birçok bölgede gıda güvenliği için temel bir üründür. Büyük ölçüde küçük aile çiftçileri tarafından üretilen buğday, bölge insanlarının enerji ve protein ihtiyaçlarının yaklaşık yüzde 60'ını karşılıyor. Bununla birlikte, rekolteyi ve üretimi tehdit eden buğday pası hastalıkları, sürekli izlemeyi, uluslararası işbirliğini ve bilgi alışverişini zorunlu kılıyor.

Bu amaçla, FAO-Türkiye Gıda ve Tarım Ortaklık Programı (FTPP II), Orta Asya ve Kafkasya'da buğday pası hastalıklarının yönetimi ve dayanıklı çeşitler geliştirme çalışmalarını desteklemek için bölgesel işbirliğini ve ulusal kapasiteleri güçlendirmek amacıyla CAC-Rust projesini başlattı (CAC-Rust). Orta Asya ve Kafkasya'daki yedi ülkeyi -Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkiye ve Türkmenistan’ı - kapsayan proje 2024 yılına kadar sürecek.

Proje, bugün yapılan bir bölgesel toplantıyla başladı. Çevrimiçi etkinlik sırasında, katılımcı ülkelerden yetkililer de dahil olmak üzere temsilciler, buğday pas hastalıklarının önlenmesi ve yönetimi için ulusal izleme, ırk analizi ve entegre hastalık yönetimi kapasitelerinin geliştirilmesinin ve hastalığa dirençli çeşitler geliştirilmesinin önemine değindi ve bu amaçla bölgesel işbirliğinin geliştirilmesinin de çok önemli olduğunu vurguladı.

Projenin, ulusal kurumlar ve İzmir merkezli Bölgesel Tahıl Pas Hastalıkları Araştırma Merkezi ile Uluslararası Kurak Alanlar Tarımsal Araştırma Merkezi (ICARDA) ve Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT) gibi uluslararası kuruluşlar arasındaki işbirliğini kolaylaştırması bekleniyor. Proje faaliyetleri aynı zamanda FAO'nun da üyesi olduğu Borlaug Küresel Pas Girişimi (BGRI) bağlamında yürütülen çalışmalara ek olarak buğdayda verim kayıplarının azaltılmasına katkıda bulunacak.

Toplantıya FAO ve Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı'nın üst düzey yöneticileri de katkıda bulundu. FAO Kıdemli Politika Uzmanı Sumiter Broca, hem buğdayın gıda güvenliği açısından önemini hem de biyotik ve abiyotik streslere karşı dayanıklılığını artırma ihtiyacını vurguladı. Bakanlığın Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Volkan Güngören, bölgede gıda güvenliğinin iyileştirilmesi için bölgesel işbirliğinin öneminin altını çizdi ve FAO-Türkiye Ortaklık Programı aracılığıyla Türkiye’nin bu işbirliğini güçlendirme çabalarını vurguladı.

Türkiye’deki ICARDA ve CIMMYT temsilcileri, bölgedeki buğday pası hastalıkları sorununu ele almanın önemini vurguladılar ve ayrıca uluslararası işbirliği ihtiyacının altını çizdiler.

Açılış konuşmalarının ardından iki oturum gerçekleştirildi. İlk oturumda, projenin amaçları, önemi ve bileşenleri anlatıldı ve Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü ve ICARDA ortaklığıyla faaliyet gösteren İzmir’deki Bölgesel Tahıl Pas Hastalıkları Araştırma Merkezi tanıtıldı. İkinci oturum, buğday pas hastalıklarının durumunu anlatan ülke sunumlarına odaklandı. Sunumlarda, yararlanıcı ülkelerdeki buğday pas hastlıklarının  durumu ile bunların yönetimi ile ilgili mevcut zorluklar ve kapasite geliştirme konusundaki öncelikler katılımcılarla paylaşıldı. Projenin Teknik Sorumlusu Fazıl Düşünceli, bölgesel ve ulusal düzeylerdeki faaliyetleri içeren projenin çalışma planını sundu. Toplantı etkileşimli bir tartışmayla ve kapanış konuşmaları ile sona erdi.

FAO-Türkiye Ortaklık Programları Hakkında

FAO-Türkiye Ortaklık Programları, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, ve diğer ilgili ülkelerde gıda güvenliğinin sağlanması, kırsal yoksulluğun azaltılması, sürdürülebilir orman yönetimi, çölleşmeyle mücadele ve ekosistemlerin korunmasına destek olmayı amaçlar.

2007’de kurulan FAO-Türkiye Gıda ve Tarım Ortaklık Programı’nın (FTPP) ilk fazı, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini temsilen Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sağlanan 10 milyon ABD Doları tutarındaki güven fonundan finanse edildi. Programın ilk fazı olan 2009-2015 yılları arasında 16 ülkede 28 proje uygulandı. 2014 yılında, Türkiye Cumhuriyeti'nin 20 milyon ABD Doları tutarındaki ek finansmanı ile FTPP'nin ikinci fazı ve aynı zamanda FAO-Türkiye Ormancılık Ortaklık Programı (FTFP) başlatıldı. Böylece Türkiye’nin bu Programlar çerçevesindeki toplam katkısı 30 milyon ABD Doları’na ulaştı.