Antioksidan zengini yeşil çay

Türk Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, bitkilerin hem sağlık hem de keyif için çay olarak kullanıldığını belirterek şunları söylüyor:

“Seksenli yıllarda ‘tabiata dönüş’ ile bitkilerin şifa amaçlı kullanımı, bitkisel çayların da tüketimini artmıştır. Halen bitki ve meyve çayları, keyif için, koruyucu olarak veya şifalı etkilerinden yararlanmak amacı ile tüketilmektedir. Çoğu kişi günün değişik saatlerinde farklı bir aroma ve lezzet bulmak için kuşburnu, adaçayı, elma, ıhlamur gibi bitkilerden hazırlanmış bitki çayları içmektedir. Kullanım kolaylığından dolayı, poşet çaylar tercih edilmektedir. Tüketici okulda, işte, evde sıcak su doldurulmuş kupaya poşet çayı daldırmakta, damak zevkine göre 5 dakika kadar tutup, poşeti çıkarıp içmektedir.”  

Koruyucu veya şifalı etkiler

Ekrem Sezik, bitkilerin sağlığı koruyucu pek çok madde taşıdığının anlaşılmasının, bu maddeleri tabiattan doğrudan almak isteyenleri bitki çayı içmeye yönlendirdiğini belirtiyor: “Sağlığı korumada en önemli madde grubu antioksidanlardır. Antioksidan etkideki maddeleri çay içerek almak gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Değişik antioksidan maddeleri taşıyan bitki kısımlarından hazırlanan poşet bitki çayları piyasada bulunmaktadır. Bu yüzden son yıllarda ülkemizde de yeşil çay tüketimi oldukça artmıştır.”

Yeşil çay nasıl elde ediliyor?

“Yeşil çay, çay bitkisinin fermantasyon uygulanmamış yapraklarıdır. Bitkinin tepesindeki tomurcuk halindeki ve altındaki 2-3 yaprak toplanır ve kurutulur. Kimyasal yapısı siyah çaya benzer ama antioksidan etki gösteren polifenoller yeşil çayda daha fazladır. 

Dolayısıyla daha çok bu amaçla kullanılmaktadır. Günde 3-4 kupa yeşil çay içilmesi, uygun miktarlarda antioksidan madde alınmasına yetmektedir.”

Yeşil çayın taşıdığı önemli maddeler 

Sezik, yeşil çayın taşıdığı önemli maddelere dikkat çekiyor: “Polifenol yapısındaki maddeler  (kateşinler, flavonoller…), kafein, teanin (amino asit), vd.. Yeşil çayın sağlık için yararlı kullanımı, bu maddelerin müşterek etkileri ve bilhassa kateşinlerden dolayıdır. Yeşil çayda, antioksidan etkiyi sağlayan kateşinler yüksek oranda bulunur.” 

 Yeşil çay nasıl hazırlanmalı? 

Yeşil çayın hazırlanışı hakkında ise şu bilgiler veriliyor: “Kateşinlerin önemli bir kısmı demlemenin ilk 5 dakikasında poşetten suya geçer. Eğer ortamda limon bulunursa suya geçiş hızı artmaktadır. Dolayısıyla,  kupaya konan yeşil çay üzerine, sıcak su ilâve edip 5 dakika civarında tutulur. Poşet bu süre sonunda çıkarıldığında, kupadaki sıvıda yeterli antioksidan madde yoğunluğu sağlanmış olur. 

Yeşil çayı kokulandırmak için kupaya 6 – 7 biberiye yaprağını kırıp atılabilir. Güzel bir aroma sağlamanın yanında, biberiye yaprağının da antioksidan etkisinden yararlanmak mümkün olur. Piyasada kokulandırılmış değişik yeşil çaylar da bulunmaktadır. Bunları yeşil çayın taşıdığı antioksidan maddelere hiçbir etkisi yoktur. Gönül rahatlığı ile kullanılabilir.”

Sağlık ve yeşil çay 

Prof. Dr. Ekrem Sezik’in verdiği bilgilere göre yeşil çayın sağlığa önemli yararları var: “Yapılan yeni çalışmalarda, teanin adlı amino asit ile kafeinin beynin performans artırıcı etkisini desteklediği gösterilmiş. Bu sonuca hem deney hayvanlarında hem de insanda yapılan çalışmalarla ulaşılmıştır. Daha ileri çalışmalar devam etmektedir. 

Diğer çalışmaların önemli bir kısmı devamlı yeşil çay içen Uzak Doğu ülkelerinde yapılmış epidemik çalışmalardır. Bu araştırmalardan çıkan sonuçların ana hatları şöyledir: 

 Günde 4 -5 kupa yeşil çay içilmesi halinde, 

1. Kalp-damar hastalıklarına yakalanma riski azalmış,        

2. Kişilerin total kolesterol oranı yeşil çay içmeyenlere göre % 11 civarında düşük çıkmış,  

3. Antioksidan etkiden dolayı, kolon, göğüs, küçük hücreli akciğer kanseri, prostat kanseri gibi kanserlere karşı koruyucu etki sağladığı tespit edilmiş.”   

Sonuç 

“Günde 4-5 kupa yeşil çay içilmesi ile uygun miktarda antioksidan alımı ve kalp-damar sistemine pozitif etkilerinin yanında iyi ve ucuz bir antioksidan etki sağlanabilecektir. Teaninin etkileri de ilâve edilirse, yeşil çay içmenin keyif vermenin yanında sağlığa önemli yararlarının da olduğunu söylemek gerekir.”