Akaryakıt ve yem sektörünün mucize bitkisi: Sorgum

Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünde, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) destekli projeyle ıslahı yapılan sorgumdan Türkiye'nin benzin ham maddesi biyoetanol ihtiyacının karşılanması, bitkinin saplarıyla da Türkiye'nin kaba yem açığının kapatılması planlanıyor.

Sapları hayvan yemi olarak kullanılabilen aynı zamanda biyoyakıt üretilebilen ender bitkiler arasında yer alan sorgumun, "Farklı Tatlı Sorgum Genotiplerinin Çukurova ve GAP Bölgelerinde Biyo-Etanol Üretim Potansiyellerinin Saptanması" projesiyle ekonomiye daha fazla katkı sağlaması hedefleniyor.

Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Çayır ve Mera Yem Bitkileri Şube Müdürü ve Proje Koordinotörü Doç. Dr. Celal Yücel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ülkenin petrol ürünleri bakımından dışa bağımlı olduğunu, bu durumun meydana getirdiği stratejik hassasiyetin dış ticaret açığında önemli bir paya sahip olduğunu söyledi.

Yücel, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun aldığı kararla piyasaya akaryakıt olarak arz edilen benzin türevlerinde en az yüzde 3 oranında biyoetanol ilave edilmesinin yasal zorunluluk haline getirildiğine dikkati çekerek, sorgum bitkisinin Türkiye'de ekonomik olarak yetiştirilebileceği alanları ile uygun yetiştirme genotiplerinin (soy yapıları) belirlendiğini aktardı.

- "Türkiye ham madde ihtiyacını karşılayacak"

Enstitüde TÜBİTAK'ın da desteklediği projeyle yurt içi ve dışındaki değişik kaynaklardan temin ettikleri, çoğunluğu tescillenen 49 ticari çeşit tatlı sorgum genotipinin Adana, Şanlıurfa, Samsun ve ABD'deki birer üniversiteden de uzmanların yer aldığı 30 araştırmacıyla dikim ve hasat çalışmalarına devam ettiklerini anlatan Yücel, şöyle devam etti:

"Çukurova ve GAP bölgesinde biyoetanol potansiyelini saptanması amacıyla çalışmalar devam ediyor. Şu anda Adana'da hasat yapılıyor. Proje sayesinde 3-4 hedefi aynı noktada birleştirmek istiyoruz. 100 günde yaklaşık bir dekardan 600 litre etanol elde edeceğiz. Bu bitki günde 5 santimetre büyüyerek 5 metreye kadar uzuyor. Bir sapın ağırlığı 2 kilogram ve dekarda 15 bin adet bitkinin olduğunu düşündüğümüz zaman 25-30 tonu getirecek potansiyele sahip genotipler yetiştirdik. Sorgumla Türkiye kendi benzin ham madde ihtiyacını karşılayabilecek duruma gelecek. Biz bu şekilde hem biyoetanol elde edeceğiz hem de geri kalan saplarla da büyükbaş hayvan yemi olarak Türkiye'nin kaba yem açığını kapatılmasına katkı sağlayacağız."

Doç. Dr. Yücel, tarladan kesilen bitkinin özel bir makinde suyunu sıkarak şıra elde ettiklerini, şıraların da fermante edilerek laboratuvar ortamında biyoetanolo dönüştürüldüğünü vurguladı. Yücel, "Öz suyu sıkılan bitkilerden geriye kalan saplar ise hayvan yemi olarak kullanılacak. Türkiye'de yaklaşık 30 ton kaba yem ihtiyacı var. Dekardan 8-10 ton kaliteli kaba yem elde edilebilecek. Sorgumu hem şeker, hem benzin ham maddesi, hemde yem sektöründe kullanabilirsiniz." diye konuştu.

- "Seri üretime geçilecek"

Türk araştırmacılar olarak bitkinin GAP veya Çukurova bölgesindeki adaptasyon çalışmalarını sürdürdüklerini anlatan Yücel, projenin TÜBİTAK tarafından sonuçlandıktan sonra seri üretime geçileceğini, sorgumun ülkenin güney bölgelerinde adapte olacağının düşünüldüğünü dile getirdi.

Özellikle sıcak bölgelerde buğday hasadından sonra ikinci ürün koşullarında bu bitkinin üretimine devam edileceğine işaret eden Yücel, şunları kaydetti:

"Yaklaşık ne kadar buğday üretiliyorsa, bu alanlardan da o oranda sorgum dikilecek ve üretimi yapılabilecek. Proje bittiğinde ise hizmet veren 3 özel şirket geliştirilen sorgumları alarak üretime geçmek istiyor. Bu bitki gerçekten mısıra göre hem karlı hem de çok ekonomik. Benzin ham maddesi genellikle nişasta bazlı mısır tanesinden elde ediliyor. Mısırın sorguma göre maliyetinin daha fazladır. Dekardan yaklaşık 15 ton bitki elde ediliyor. Bunun yarısının da öz suyu alınıp geriye hayvan yemi olarak kullanılabilecek."