Adana’da GDO’lu ekmek tartışmalarında son durum ne? GDO sağlığı nasıl etkiliyor?

Türkiye’de insanların tükettiği hiçbir üründe GDO kullanımına izin yok. Ancak belli miktarda hayvan yeminde kullanılmasına izin veriliyor. Son olarak Adana’da ortaya çıkan GDO’lu ekmek iddiası ise büyük bir endişe yarattı. Adana'da üretilen ‘P…' marka ile satılan ekmek katkı maddesinin analizinde GDO'lu soya maddesi çıktığına ilişkin iddialar üzerine İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ekipleri, tüm fırınlarını denetim altına alırken, Cumhuriyet Başsavcılığı da harekete geçti.

Tartışmalar devam ederken, uzmanlar da hem GDO’nun zararlarını hem de Adana’daki durumu değerlendirdi.

Alerji, İmmünoloji, Astım ve Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Özkan Karaman GDO’nun kullanım amaçlarını ve zararlarını aktarırken uyarıyor “GDO, kanserli hücrelerin büyümesine neden oluyor”. İşte Karaman’ın aktardıkları:

“En çok GDO bulunan maddeler; soya, mısır, pamuk ve kanoladır. Bu ürünlerin ithal edilen pek çok ksımında GDO bulunmaktadır. Fakat Türkiye'de GDO’lu maddelerin insan beslenmesine girmesi yasaklanmıştır. Fakat hayvan yemi için kullanılması yasak değildir. Ekmek ya da unda kullanılan katkı maddeleri raf ömrünü uzatmak, hacmini arttırmak, gözeneklenmesini sağlamak ve zararlı mikroorganizma üremesini engellemek amaçlı olarak kullanılmaktadır.

EKMEĞE NEDEN SOYA UNU KONULUR?

Ekmeğin içine konulabilen soya unu ise ekmeğin rengini beyazlatmak ve ekmeğin kabarıklığını arttırmaktadır. Fakat bu soya unlarının GDO’lu ürün olmaması için sıkı denetim yapılmalıdır. Türkiye’de biyogüvenlik kanununa göre GDO’lu ürünlerin insan besinine girmesi yasaklanmıştır. Türkiye’de en çok tüketilen gıda maddelerinden birinin ekmek olduğunu düşünürsek insan sağlığı açısından çok ciddi denetimlerin yapılması gerekmektedir. GDO’lu ürünlerin insan sağlığı ve çevre sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri uzunca süredir tartışılmaktadır. Birçok ülke besinlere bu ürünlerin girmesi ile ilgili sıkı bir kontrol ve denetleme yapmaktadır.

GDO İNSAN VÜCUDUNA NE YAPAR?

En çok tartışılan yan etkisi ise antibiyotik direnci ve alerjenite riskidir. İnsanlarda alerjik reaksiyonlara yol açabilir ve mevcut olan alerjik reaksiyonları şiddetlendirebilmektedir. Ayrıca bu genler, genom üzerindeki toksin düzenleme bölgesini etkileyerek toksin üretimine de neden olabilir. Uzun dönem etkileri ilgili ise daha çok çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Yapılan hayvan çalışmalarında GDO’lu ürünler kanserli hücrelerin büyümesine neden olmaktadır.

GDO NEDEN KULLANILIR?

*Daha dayanıklı, uzun süre bozulmadan kalabilen raf ömrü uzun gıdalar üretilmesi amacıyla

*Tarım ürünlerinin tadının ve görünümünün iyileştirilmesi ve besin değerlerinin arttırılması

*Daha az alanda daha farklı ürünler elde edilmesi

*Ürünlerin soğuk, sıcak, kuruluk, tuzluluk gibi etkilere karşı toleranslı hale gelmesi

Mısır ve soyadan üretilen yağ, un, nişasta içeren ürünler birçok gıda yapımında kullanılmaktadır. Bu ürünlerin tüketilmesi koroner kalp hastalıkları, Alzaheimer, alerjik hastalıklar, kanser gibi bazı hastalıklara zemin hazırlar.”

Beslenme konusunun ciddiye alınması gerektiğini ve bununla ilgili denetimlerin artırılması gerektiğini belirten Beslenme Uzmanı Didem Kanca Üstay ise şunları söyledi:

Normal şartlarda Türkiye’de tüm ürünlerde “sıfır GDO” kanunu var. Sadece hayvan yemlerinde % 0.9’u geçmeyecek şekilde mısır ve soyanın ithalatına izin veriliyor.

Bu durumda Adana’da ekmekte GDO çıkmasına neler neden olmuş olabilir?

1. İthalat sırasında ekmek katkı maddesi ülkeye girerken yüzde 100 analiz sıklığı atlanılıp gözden kaçmış olabilir ki bu çok ciddi bir sıkıntıdır. Birkaç sefer GDO’suz ürün girişi olduktan sonra diğer seferler yeterince sıkı kontroller olmamış olabilir. İthalatta yüzde 100 analiz sıklığı uygulandığı söylenirken, Bakanlık bu ürünlerden analiz için numune alırken eksiklik olmuş olabilir mi? Sonuçta GDO homojen şekilde her üründe olmuyor. Örneğin 10 ton gelen ürünün sadece bir yerinden mi örnek alındı ve yeterince çeşitli analiz yapılmadı mı?

2. Bu firmanın aynı zamanda yem firması da olabilir. Böylelikle yasal yolla GDO’lu ürün getirmiş ve ekmeğinde kullanmış olabilir. Bu durumda devletin hakikaten hayvanlar için gelen GDO’lu yemleri çok iyi takip etmesi gerekir.

3. Aynı tesiste farklı ürünler yapılırken bulaşma olmuş olabilir ki gönül bunun olmuş olmasını çok temenni eder.

Kısacası ülkemizde GDO’nun gıda kullanımı, üretimi ve ithalatı tamamen yasakken bu ekmeklerde GDO çıkmış olması inanılmaz rahatsız edici.

Bugün GDO ile ilgili fareler üzerinde yapılan birçok çalışma, arkasında ABD ‘nin bulunduğu Monsanto gibi büyük ve güçlü bir firma tarafından yok edilirken herkes GDO’nun kanıtlanmış zararı yok diyebilir.

Peki bu ekmeklerin içinde pestisit ve toksin olmadığını nereden biliyoruz? Sonuçta sadece GDO için analiz yapılmış. Ya ekmeklerin içinde daha başka zararlı kanserojen ürünler de kullanılıyorsa? Çünkü buradan yapılan analizlerin yetersiz olduğunu görüyoruz. Umarım en kısa zamanda devletimiz gerekli önlemleri alacak ve uyarıları yapacaktır. Halkımızın sağlığı herşeyin başında geliyor. Şimdiden Adana’daki halkımıza geçmiş olsun diyor ve bir daha bu tarz olaylarla karşılaşmamayı umut ediyorum.”

GDO’LU MU, GDO BULAŞMASI MI?

Gıda Güvenliği Derneği Başkanı Samim Saner, GDO’lu ürün ile GDO bulaşmış ürün arasında fark olduğunu belirterek şunları aktardı:

“Öncelikle normalde bir ekmekte sadece un, su, tuz ve maya kullanılmalıdır. Yasal olarak da başka herhangi bir ek ürüne izin yoktur. Sadece bazı özel yerlerde katkı kullanılabilir.  Diğer önemli konu ise Türkiye’de hiçbir gıdada GDO kullanımına izin yok. Türkiye’de GDO mısır ve soyada hayvan yemi olarak izin veriliyor sadece. Ancak bazı kötü niyetliler bunların dışında bir yerde kullanıyorlarsa bu yasa dışıdır ve hapis cezası vardır.

Bu bilgiler ışığında konuya yaklaşmak gerekiyor. Ayrıca haberde geçen test ekmekte yapılmamış sanırım. Ben haberteki raporu büyütüp incelemeye çalıştım. Test, ekmek hammaddesine yapılmış. Kim üretmiş, nedir detayları kimse bilmiyor? Şu an bir yorum yapmak için veriler yetersiz.

Ayrıca bir ürüne GDO’lu demek için içinde GDO olmalı. ‘İçinde GDO var’ demekle ‘GDO bulaşmış’ demek arasında fark var. Bu test milyonda bir oranı bile tespit edebiliyor. Adana’daki durumda da bunun açığa kavuşması gerek. Acaba GDO’lu mu, GDO bulaşmış mı?”