21 Bin 525 Projeye 8,7 Milyar Liralık Destek Ödemesi

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, Katılım Öncesi Mali Yardım Aracının (IPA) kırsal kalkınma bileşeni olan IPARD Programı kapsamında ülkemize tahsis edilen fonları, 2011 yılından bu yana 42 ilimizde başarılı bir şekilde kullandırmaktadır.

IPARD Programı, kırsal alanlarımızdaki insanlarımızın hayallerine ve hayatlarına dokunan bir “kırsal kalkınma hamlesi” ve “marka” haline gelmiştir. Bu yönleriyle IPARD destekleri, girişimcilerimize yeni yatırım alanları ve vizyoner bir bakış açısı kazandırırken, aynı zamanda ülkemizdeki diğer destek programları için örnek teşkil ederek, bu programların da destek portföylerini çeşitlendirmelerine katkı sağlamıştır.

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından hayvansal üretimin desteklenmesi amacıyla süt, et yumurta üreten işletmelerin modernizasyonu ve AB Standartlarına ulaştırılması için, 500 bin avroya kadar uygun harcama tutarı olan projelere, %60-70 oranında hibe desteği verilmektedir. Bu kapsamda yüzlerce büyükbaş, küçükbaş hayvancılık tesisi, kanatlı hayvan yetiştiriciliği tesisi yatırımları yapılarak ülke hayvancılığının hizmetine sunulmuştur. TKDK tarafından verilen destekler sadece parasal anlam ifade etmekle kalmamakta, kalite standartlarını da yükselten bir nitelik taşımaktadır. Örneğin, süt üreten işletmelerin kuruluşuna ve modernizasyonuna destek sağlanırken; modern süt sağım sistemleri, süt soğutma ve depolama tankerlerinin yanı sıra süt toplama araçlarının alımına ve süt toplama merkezlerinin kuruluşuna da hibe destekleri verilmiştir. Bu sayede, süt zayiatını ortadan kaldırarak hijyenik koşullarda üretime ve dağıtıma imkan sağlanmış ve üreticilerimizin gelirlerinin artırılmasına katkı sağlanmıştır.

Tarım ve gıda ürünlerinden et ve süt ürünleri, meyve ve sebze ile su ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanmasına ilişkin işletmelerde, 3 milyon avroya kadar uygun harcaması olan projelere, %50-60 hibe desteği verilmektedir. Örneğin, bu başlık altındaki desteklemelerle soğuk hava depolarının yapımı desteklenmiş ve bu tesislere frigorifik araç alımları için hibe desteği sağlanmıştır. Bu sayede, üreticilerimiz tarafından üretilen meyve ve sebzeler arz güvenliği içerisinde en az fire ve kayıp ile ekonomik değerini korur hale gelmiştir. Yine birçok süt ürünü (peynir, yoğurt, tereyağı vb.) tesisleri, et ürünü kesimhaneleri ve üretim tesisleri işletmeye alınarak, ülkemizin gıda üretim arzına önemli katkılar sağlanmıştır. Gıda ürünlerinin katma değerini artıran, üretim kayıplarını azaltan sistemler desteklenerek yatırımcıların son teknolojiye erişimlerine imkân sağlanmıştır.

IPARD Programı kapsamında destek verilen bir diğer alan ise, kırsal alanlarda çiftlik faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik yatırımlardır. Bu kapsamda sunulan projelere ise 500 bin avroya kadar  %55-65 oranlarında hibe desteği verilmektedir.

Kurumun dokumacılık alanından, çini işlemeciliğine, cam ve ahşap işlemeciliğinden, geleneksel el sanatlarına kadar birçok mesleğin yaşatılmasına katkı sağladığı, ayrıca bu sektörlerin nesiller boyunca yaşatılmasına vesile olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Ayrıca IPARD Programı’nın bu alanlardaki destekleri ile kırsal alanlarımıza yeni istihdam alanları oluşturulmakta, kadın ve genç girişimcilerimiz için yeni iş fırsatları sağlanmaktadır.

IPARD II Programı kapsamında ülkemize kazandırılan ve AB aday ülkeleri arasında sadece ülkemizde uygulanan yeni bir destek alanı ise LEADER olmuştur. LEADER destekleri ile kırsalda yaşayan insanların yörelerinin sorunlarını ve çözüm yollarını kendilerinin belirlemeleri sağlanarak, söz konusu sorunların çözümüne yönelik faaliyetler gerçekleştirilmektedir. TKDK, bu faaliyetleri destekleyerek sorunların çözümünde önemli katkılar sağlamaktadır.

Öte yandan kadın iş gücünün ülke ekonomisine daha fazla katılımı için TKDK`nın çeşitli uygulamaları bulunmaktadır. IPARD desteklerinde proje seçimindeki puanlama aşamasında; işleme ve pazarlama yatırımları için ek 5 puan, hayvancılık yatırımları için ek 10 puan, çiftlik faaliyetleri yatırımları için ek 15 puan; vermek suretiyle kadın yatırımcılarımızın projelerinin ön sıralara çıkması sağlanmaktadır. Tarımsal üretimin ve kırsal hayatın sürekliliğinin sağlanması için, kadın yatırımcılarımıza IPARD Programı kapsamında hayata geçirdikleri 5.1 milyar TL toplam yatırım tutarı olan 4 bin 910 proje için, 3 milyar TL hibe desteği sağlanmıştır.

IPARD kapsamında genç çiftçiler için; 40 yaşın altında olması durumunda; Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar tedbirinde; destek oranı %5 artırılmaktadır. Ayrıca Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme tedbiri kapsamında proje sahibi 40 yaşının altındaysa IPARD sıralama kriterlerinden 15 puan verilmektedir.

TKDK, küresel çapta yaşanan tüm olumsuz koşullara rağmen IPARD Programı`nda son 3 yılda hızını arttırarak, birçok yatırım sayesinde üretim ve istihdama ciddi katkı sağlamıştır. Son 3 yılda toplam yatırım tutarı 7,9 milyar TL, toplam hibe tutarı 4,8 milyar TL olan 7 bin 506 adet proje ile sözleşme imzalanmıştır. Ayrıca Avrupa Komisyonu ile yapılan müzakereler sonucunda yatırımcıların önünü açacak yeni önlemler 2020-2022 yılları arasında uygulamaya konulmuştur.

Program modifikasyonları ile hayvansal ürünlerin üretimi ve tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması sektörlerinde hibe oranı artışları yapılmıştır.

Başvuru çağrısı son kapanış tarihi ile hibe desteği kararının alındığı tarihler arasındaki enflasyon ve kur artışlarına bağlı fiyat dalgalanmalarına karşı, tedbirin üst sınırını geçmeyecek şekilde fiyat farkı ödemesi uygulamasına başlanmıştır.

TKDK`ya projesini sunan yatırımcılara, finansman ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla hibeye esas tutarın %50’sine kadar, avans ödemesi uygulaması başlatılmıştır.

Diğer yandan TKDK tarafından uygulanan prosedürler ve hayata geçirilen projeler Avrupa Komisyonu tarafından yakından takip edilmekte olup; her yıl yayınlanan ve ülkemizin adaylık sürecinde ki tüm faaliyetlerinin değerlendirildiği “İlerleme Raporlarında” da IPARD yapısından ve TKDK`dan övgüyle bahsedilmektedir.

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu`nun IPARD Programı kapsamında verdiği hibeler sayesinde ülkemizin her yöresinde AB standartlarında hijyen kurallarına uygun üretim yapan yüzlerce işletme kurulmuştur.

Bugüne kadar IPARD Programı destekleri ile toplam yatırım tutarı 25 milyar TL, toplam hibe tutarı 12,5 milyar TL olan 23 bin 233 adet proje ile sözleşme imzalanmıştır. İşlemleri tamamlanan 21.525 projeye 8,7 milyar TL destek ödemesi yapılmış, bu hibeler sayesinde 16,3 milyar TL yatırım yapılmış ve toplamda 87 bin yeni istihdam sağlanmıştır.

IPARD destekleri ile sürdürülebilir, rekabet gücü yüksek, en yeni teknolojileri kullanan ve projeksiyonu olan işletmelerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Bu işletmeler, sadece yurt içi tüketime yönelik olarak değil; aynı zamanda ihracat için de üretim yapan, uluslararası düzeyde rekabet gücü olan işletmelerdir.

IPARD destekleri ile bir yandan yerel ekonomiler için önemli katkılar sağlanırken diğer yandan da üretimin kayıt altına alınması,  kalite standartlarının yükseltilmesi, girişimciliğin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Ayrıca sosyokültürel açıdan; göçün önlenmesi ve yerel kalkınma dinamiklerinin harekete geçirilmesi, IPARD desteklerinin ülkemize sağladığı önemli katkılardandır.

Ülkemizin IPARD I ve IPARD II programlarının uygulanmasında gösterdiği başarı ve kazandığı tecrübelerin ışığı altında sektör paydaşlarının katılımlarıyla hazırlanacak IPARD III Programı, ülkemizin kırsal alanlarının geleceğe hazırlanmasına daha çok katkı sağlayacak ve üreten insanlarımızın yanında olmaya devam edecektir.