1. Derece Sit Alanı Olan Arsayı Ne Yapabiliriz?

1. derece sit alanı olan bir arsanız varsa onun üzerinde yasal olarak şahsi herhangi bir değişiklik yapmanız mümkün değil. Taşınmaz varlıklarınızdan biri olan arsanızı değerlendirmek istemek hakkınız ama 1. derece sit alanı olunca yapabilecekleriniz oldukça kısıtlı. Peki, arsanızı takas edebileceğinizi biliyor muydunuz? Ayrıntılı bilgiyi yazıda bulabilirsiniz.

Sit Alanı Nedir?

Sit alanı, sit olarak korunmasında kamu yararı bulunan alanların genel adıdır. Sit alanları kendi içinde dört gruba ve üç seviyeye ayrılır.

Doğal sit alanları, ender bulunan doğal oluşumları ya da tarih öncesi veya tarihi dönemlere ait kalıntılar barındıran alanlardır. Arkeolojik sit alanları tarih öncesi çağlardan günümüze kadar ulaşan önemli kültürel varlıkları içerir. Kentsel sit alanları ve tarihi sit alanları daha yeni eserler barındırabilse de tarihi, mimari, kültürel özellikleri açısından koruma altına alınan alanlardır.

Sit alanlarının seviyeleri ise şöyle: 1. derece sit alanı, bilimsel ve arkeolojik çalışmalar hariç, kesinlikle dokunulmaması gereken seviye. 2. derece sit alanı da koruma altında ama koruma ve kullanma koşulları ilgili kurullarca belirlenebilir. Yine olduğu gibi korunmak zorundadır. 3. derece sit alanının ise koruma ve kullanma koşulları ilgili kurullarca belirlenebilir ama bu seviyede yeni düzenlemeler yapmak mümkündür.

Sit Alanı Kanunu 1. Derece Sit Alanları İçin Ne Der?

Yukarıdaki bilgilerin ışığında anlaşılabileceği üzere, 1. derece sit alanı olan bir arsanız varsa ve bilimsel veya arkeolojik çalışma niyetiniz yoksa yetkili kurumlara haber vermeden bir çivi bile çakmanız yasal değil. 1. derece sit alanı olan arsanızın doğal sit alanı grubundaysa, bununla ilgili olarak 2 Mayıs 2013 tarihli ve 28638 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan sit alanı kanununa başvurulabilir.

1. derece doğal (tabii) sit alanlarında yapılaşma koşulları şöyle belirlenmiştir: “Bu alanlarda, bitki örtüsü, topografya, silüet etkisini bozabilecek, tahribata yönelik hiçbir eylemde” bulunulamaz ama yetkili kuruluşların yapabileceği araştırmalar, kamu binaları ve doğal felaketlerden kaynaklanan bakım çalışmaları hariç tutulur. Bunların dışında, şahsi kullanım için istisnalara yer verilmez.

1. Derece Sit Alanı Olan Arsayı Ne Yapabilirsiniz?

Arsanızın 1. derece sit alanı olduğunu öğrenirseniz veya sonradan 1. derece sit alanı ilan edilirse üzerinde yasal olarak hiçbir değişiklik yapamazsınız ve Kültür ve Turizm Bakanlığından şahsi girişimleriniz için muhtemelen izin alamazsınız. Ama 3 Ağustos 2013 tarihli ve 28727 sayılı Resmi Gazete’de çıkan yönetmeliğe göre, 1. derece doğal sit alanındaki taşınmazlarınız Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından her yıl belirlenen trampa (takas) programlarına alınır ve Maliye Bakanlığınca onay verilen Hazine taşınmazlarıyla trampa edilebilir. Elbette, takas imkanından yararlanabilmeniz için arsanız yönetmelikte hariç tutulan maddelerden herhangi birinin kapsamına girmemeli.